КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ.

КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ.

Бағалау үдерісі-заманауи оқыту мен оқытудың маңызды элементтерінің бірі. Қазақстан үшін критериалды бағалаудың жаңа жүйесі білім алушының дамуына, оның қызығушылығын арттыруға және оқуға ынталандыруға бағытталған. Егер әрбір білім алушы мен оның ата-аналарына түсінікті бағалаудың анық және өлшенетін критерийлерін белгілесе, оған қол жеткізуге болады. Нақты жасалған бағалау критерийлерінің көмегімен мұғалім де, білім алушы да түсінетін болады:

* Білім алушы оқытудың қандай сатысында?

* Ол өз оқуында қайда тырысады?

* Күтілетін оқу нәтижелеріне қол жеткізуге көмектесу үшін не істеу керек?

Критериалды бағалау-оқушылардың оқу жетістіктерін оқушылардың оқу-танымдық құзыреттілігін қалыптастыруға ықпал ететін білім беру мақсаттары мен мазмұнына сәйкес келетін нақты анықталған, ұжымдық әзірленген, білім беру процесінің барлық қатысушыларына (оқушыларға, мектеп әкімшілігіне, ата-аналарға, заңды өкілдеріне және т. б.) алдын ала белгілі өлшемдермен салыстыруға негізделген процесс.

Критериалды бағалаудың мақсаты бағалау критерийлерінің негізінде білім алушыларды оқыту нәтижелері туралы объективті ақпарат алу және оқу процесін одан әрі жетілдіру үшін барлық мүдделі қатысушыларға ұсыну болып табылады.

Критериалды бағалау жүйесінің мазмұны келесі нұсқаулық-әдістемелік құжаттармен реттеледі:

• Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;

* Оқу бағдарламасы;

* Оқу жоспары;

• Жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында білім алушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалауды өткізу тәртібі;

* Бастауыш мектеп мұғалімдері үшін критериалды бағалау бойынша нұсқаулық;

* Негізгі және жалпы орта мектеп мұғалімдері үшін критериалды бағалау бойынша нұсқаулық;

* Аймақтық және мектеп үйлестірушілері үшін критериалды бағалау бойынша нұсқау;

* Формативті бағалау бойынша тапсырмалар жинағы;

* Жиынтық бағалау бойынша әдістемелік ұсыныстар.

Критериалды бағалау келесі қағидаттарға сәйкес іске асырылады:

Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы. Бағалау оқытудың ажырамас бөлігі болып табылады және оқу бағдарламасының мақсаттарымен және күтілетін нәтижелермен тікелей байланысты.

Объективтілік, нақтылық және валидтік. Бағалау нақты және сенімді ақпаратты ұсынады. Қолданылатын өлшемдер мен құралдар Оқу мақсаттарына және күтілетін нәтижелерге қол жеткізуді бағалайтынына сенімділік бар.

Анық және қол жетімділік. Бағалау түсінікті және ашық ақпаратты береді, білім беру процесінің барлық қатысушыларының тартылуы мен жауапкершілігін арттырады.

Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістіктерінің прогресін уақытылы және жүйелі түрде қадағалауға мүмкіндік беретін үздіксіз процесс болып табылады.

Дамуға бағыттылығы. Бағалау нәтижелері білім беру жүйесінің, мектептің, мұғалімдер мен білім алушылардың даму бағытын анықтайды.

Оқу жылы бойы оқу үлгерімі мен прогресі туралы мәліметтерді жинау үшін бағалаудың екі түрі жүзеге асырылады: формативті бағалау және жиынтық бағалау. Жиынтық бағалау, өз кезегінде, бөлім/аралық тақырып, тоқсан және орта білім деңгейі үшін жиынтық бағалау процедураларын қамтиды.

Критериалды бағалау:

Мұғалімдерге

1.         Сапалы нәтижелер алуға ықпал ететін критерийлерді әзірлеу;

2.         Өз қызметін талдау және жоспарлау үшін жедел ақпарат болу;

3.         Оқыту сапасын жақсарту;

4.         Әрбір білім алушының жеке қабілеті мен ерекшеліктерін ескере отырып, оқытудың жеке траекториясын құру;

5.         Әр түрлі тәсілдер мен бағалау құралдарын пайдалану;

6.         Нормативтік және әдістемелік құжаттардың мазмұнын жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізу.

Білім алушыларға

1.         Өз түсінігін білдіру үшін оқыту стильдерінің, ойлау қызметінің түрлері мен қабілеттерінің алуан түрлілігін пайдалану;

2.         Жеке оқыту нәтижесін болжау және табысты сезіну үшін бағалау өлшемдерін білу және түсіну;

3.         Өзін және өз құрдастарын бағалай отырып, рефлексия қатысу;

4.         Білімді нақты есептерді шешу үшін қолдану, әртүрлі көзқарастарды білдіру, сыни ойлау.

Ата-аналарға

1.         Өз балаңыздың оқу деңгейінің объективті дәлелін алу;

2.         Баланы оқытудағы прогресті қадағалау;

3.         Оқу барысында балаға қолдау көрсетуді қамтамасыз ету;

4.         Мұғалімдермен және мектеп әкімшілігімен кері байланыс орнату;

5.         Сынып пен мектепте баланың жайлылығы үшін сенімді және тыныш болу.