Жаңа бағдарламаға көшу барысында қазақ тілін оқыту

Жаңа бағдарламаға көшу барысында қазақ тілін оқыту

Дамыған елдердегі білім

беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын мәселелердің бірі-оқытуды ақпараттандыру,яғни

оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды пайдалану болып табылады.Қазіргі таңда

да елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті құру

еніп,көкейтесті мәселе ретінде күн тәртібінен түспей отырғандығы мәлім.

Ақпараттандыру жағдайында оқушылар

меңгеруге тиісті білім,білік, дағдының көлемі күннен күнге артып,мазмұны өзгеріп

отыр. Мектептің білім беру саласында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы

білімнің сапасын арттыру,білім беру үрдісін интенсификациялау мен

модернизациялаудың тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл

жұмыстардың тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-педагогикалық

мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді.Оларды бірнеше бағыттарға

бөлуге болады:

-оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды

іске асырудың жүйелі ғылыми-әдістемелік жолын анықтау;

-оқушылардың тәжірибелік

іс-әрекетінде ақпараттық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау;

-мұғалімдердің ақпараттық

технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде пайдалану бойынша кәсіби біліктерін

жетілдіру;

-оқушыларды білім,білік,дағдыны

меңгеру үшін ақпараттық технологияларды пайдалануға үйрету;

-мектептің материалдық-техникалық базасын нығайту.

Оқу үрдісінде компьютер оқып-үйрену нысаны ретінде,сонымен

бірге оқыту,тәрбиелеу,дамыту мен оқытудың мазмұнын меңгеруді диагностикалау құралы

ретінде әрекет етеді.Мұның өзі ақпараттық технологияларды пайдаланудың екі бағыты

бар екендігін анықтауға мүмкіндік береді. Бірінші бағыт тұрғысынан алып қарасақ,ақпараттық

технологиялар білім,білік, дағдыны игеру үшін қажетті ресурс болып табылып,оқушылардың

саналы тәрбие, сапалы білім алуына жағдай жасайды,ал екінші бағыт тұрғысында ақпараттық

технологиялар оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру тиімділігін арттырудың қуатты құралы

болып табылады.

Бүгінгі таңда мектептің білім беру жүйесін ақпараттандыру жағдайында

өзіндік қайшылықтардың да орын алып отырғанын айту қажет.Мәселен, мектептерде әлі

де болса компьютерлердің саны жеткіліксіз,барлық пән мұғалімдерінің бағдарламашылармен

тікелей жұмыс істеу мүмкіншілігі шектеулі, автоматтандырылған оқыту бағдарламаларының

саны аз,оларды көбейту мәселесі нақты шешімін таппаған,ақпараттық

технологияларды пайдалану арқылы информатикадан басқа пән сабақтары өткізілмейді

десек те болады.

Сондықтан білім беруді жаңа сатыға көтеру үшін тек білім

мазмұны мен оқыту әдістерін ғана емес,ақпараттық технологияларды кеңінен

пайдалану арқылы оқытуды ұйымдастыру формаларын да жетілдіру керек.Мұның өзі

мынадай оқу-тәрбие міндеттерін шешуге көмектеседі:

-оқу үрдісін дербестендіру.Мәселен,компьютер оқытуды нақты

бір авторлық бағдарлама бойынша жүзеге асыруға мүмкіндік береді;

-нақты әрекетке негізделген кері байланысты қамтамасыз

етеді. Мәселен, компьютер арқылы әрбір оқушы өзінің білімін бақылауға,тексеруге

және бағалауға мүмкіндік алады;

-материалды меңгеру жылдамдығын арттыруға болады.

Ғылыми педагогикалық-психологиялық әдебиеттерді және мектеп

тәжірибесін оқып-үйрену мен талдау негізінде ақпараттық технологияларды

мектептің оқу үрдісіне енгізу үшін кешенді ақпарттық білім беру жүйесін құру қажеттілігі

туындады.Бұл жүйенің негізін ақпараттық технологиялар құрайды.Енді оқытудың ақпараттық

технологияларының мәнін ашып көрсетейік.

1.Компьтерлік және ақпараттық сауаттылық.Компьютерлік

сауаттылыққа электронды есептеуіш техникасымен жұмыс істеу білігін жатқызуға

болады. Ақпараттық сауаттылық ақпаратты алудың,қайта жасаудың, жеткізудің, сақтаудың

және пайдаланудың негізгі ережелерін білуді көздейді.

2.Оқу үрдісінде компьютерді пайдалану оқушылардың өзіндік жұмыстарын

ақпараттық-әдістемелік тұрғыдан қамтамасыз етуге де елеулі өзгерістер енгізуге

мүмкіндік береді,мұндай жаңашыл өзгерісті оқулықтардын бастауға болады. Мұнда дәстүрлі

баспа оқулықтарымен қатар оқу үрдісінде электронды оқулықтарды пайдалану көзделеді.

Электронды оқулықтың автоматтандырылған оқу үрдісі ашық

дамитын әдістемелік жүйе екендігі белгілі. Сонымен бірге электронды оқулық оқу

ақпаратын тасымалдаудың жаңа құралы болып табылады.Онда оқу ақпараты толық мазмұндалып,әртүрлі

қосымшалар,анықтамалық материалдар,бақылау тапсырмалары,ұсынылатын әдебиеттер

тізімі және тақырыптық ресурстарға сілтемелер беріледі.

Электронды оқулықтың жетістіктері мыналар болып табылады:

-шұғыл кері байланысты қамтамасыз етеді;

-дәстүрлі оқулықта көп іздеуді қажет ететін тиісті ақпараттарды

тез табуға көмектеседі;

-гипермәтінді түсіндірмелерді бірнеше рет қарап шығу

барысында уақытты анағұрлым үнемдеуге мүмкіндік береді;

-қысқа мәтіндермен қатар көрсетеді,әңгімелейді,жобалайды,

т.с.с. (мультимедиа-технологияның мүмкіндігі мен артықшылығы тура осы жерде көрінеді);

-әрбір оқушыға дербестік тұрғыдан қатынас жасауға мүмкіндік

беріп, олардың өз бетінше білім алуын қамтамасыз етеді;

-белгілі бір бөлім бойынша білімді тексеруге мүмкіндік

туады.

3.Модельдеу.Модельдеу идеясы оқыту үрдісінде жаңа мүмкіндіктер

береді. Атап айтқанда,оқу үрдісінде компьютерлік моделдеуді қолдану ойға

негізделген болжамдарды тексеруге,сонымен қатар оқушының қоршаған ортамен

байланысын анықтап,адамзат санасын жаңа деңгейге көтеруге ықпал

етеді,компьютерлік графика адамның айтар ойын белгілі бір графикалық жүйеге

келтіріп,адамның шығармашылық болжамын шыңдауға көмектеседі.Бұл моделдеу әдістемесі

оқу бағдарламасының сапасын бағалау жолымен оқушылардың шығармашылық қасиеттерін

және ғылыми зердесін дамытудың құралы болып табылады.

Компьютер ақпаратпен жұмыс істейді,нысандық жағдайлар жөніндегі

мәліметтер модел ретінде оның сөздік,сандық «сипаттамасы» қаралады. Сондықтан

да ақпараттық моделді күрделі жүйе ақпаратының көзі ретінде қарауға болады.

4.Компьютерлік оқыту бағдарламалары.Олар интерактивті тәртіппен

компьютер арқылы қандай да болсын пәнді оқып-үйренуді көздейтін бағдарламалар

болып табылады.Бұл бағдаламаларда теориялық материал мен блоктар болады,олар оқушылардың

берілген білім көлемін меңгеруінің сапасын анықтауға мүмкіндік береді.

Қорыта келе,қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында жаңа

технология әдісін қолданудың жалпыға білім беретін мектептерде тиімділігі жоғары.Дәстүрлі

әдістемеге тән нәрселер өзін-өзі оқыту,өзін-өзі дамытумен ғана шектеліп,өзара

бір-бірімен тәжірибе алмаса алмайды,басқа топтармен топтасуға келмейді,тек бір

жақты бағытты қалыптастырады.Ал, жаңа технологияны оқытудың мақсаты әр оқушының

жеке тұлға ретінде қалыптасуына жақсы жағдай туғызуды ұйымдастырады.Мұғалім

сабақтарында жаңа технологияны қолданудың өзі инновациялық шығармашылықты қамтиды.Жаңа

технологиялық үлгіні ұйымдастыруда өмірдегі жағдайларды модделдеуге,рөлдік

ойындар,жағдаят пен жағдайлардың негіздемесіне қарап,жалпы сұрақтарды

шешуде,ой-өрісіне ақпарат ағымының енуі үлкен серпінді шығармашылықты

оятады.Сабақтың өзгеше немесе өте қызықты болуына әкелетін әдіс-тәсілдер деп жаңа

технологиялық әдістерді айтуға болады.Сондықтан, жаңа технологиялық әдіспен

сабақ берудің қазіргі заман талабына сай,жүйелі де сапалы білім беруге, жан-жақты

дамыған шығармашылық тұлға қалыптастыруда маңызы аса жоғары.